De wereld verandert snel. Na de bloei in de jaren negentig van de vorige eeuw zijn we thans in een periode beland van stagnatie en recessie. De samenleving zal veel extra energie moeten aanwenden om de kwaliteit van ons bestaan (Quality of Life) op peil te houden. De gebieden zorg, onderwijs, veiligheid en vervoer zijn daarbij van vitale betekenis.

De oude economie stagneert. De sector van de informatie- en communicatietechnologie (ict) heeft tot op heden niet gebracht wat er enkele jaren geleden van werd verwacht. Gelukkig dient zich in wetenschappelijk opzicht een nieuw kansrijk gebied aan: de Life Sciences, de wereld van de levende organismen zoals planten, dieren en mensen. Wetenschappelijk gezien is er een integratie waar te nemen van de biologie, de scheikunde, de natuurkunde en de informatica. Het gebied van de Life Sciences is echter zo veelomvattend dat geen enkele universiteit of bedrijf het in zijn eentje kan omvatten. Daarom is brede samenwerking nodig, niet alleen op het gebied van de Science, maar met name ook voor de uitbreiding naar de op Life Sciences gebaseerde Technology. Landelijke regio's zijn daarvoor te klein. Brede allianties zijn noodzakelijk. De komende jaren zullen in het licht staan van het versterken van het innoverend vermogen van euregio's.

Op basis van bovenstaande ontwikkelingen is het initiatief genomen tot de start van het project 'Life Sciences Benelux Middengebied". Het is uiteindelijk gericht op het ontwikkelen en ontwerpen van nieuwe Life Sciences Producten en Diensten. Alvorens die fase te bereiken is een breed gedragen proces nodig van strategische beleidsvorming. Onderstaand treft u een de beschrijving van dit proces aan.

Op basis van meer dan 25 jaar ervaring als management consultant van de Technische Universiteit Eindhoven en docent in management trainingen is in 1998 door Jules Ruis het Bewustzijns Besturings Model (BBM) ontwikkeld (© copyright 1998-2002, Jules Ruis, Fractal Consultancy). In het BBM zijn meer dan 75 bedrijfskundige en organisatorische modellen systematisch bijeengeplaatst. Het BBM is uniek in zijn soort en wordt gepresenteerd in de Nederlandse taal. Het model kent een indeling naar drie niveau's van ons dagelijks functioneren:

Het BBM in zijn bedrijfskundige betekenis is de afgelopen jaren uitgangspunt geweest voor nader onderzoek naar zowel de onderlinge samenhang als de relatie met herkenbare patronen in cultuur, religie, sport en natuur. Daarbij is met name aansluiting gevonden met culturele bronnen (oosterse en westerse) en de evolutie van zowel dode als levende materie. Het onderzoek leidde uiteindelijk naar een modern begrip in de wiskunde (chaos-theorie): de fractal. Dit is een geometrisch object (zoals een lijn, een cirkel en een bol), maar dan met een gebroken (fractale) dimensie, hetgeen bij inzoomen en uitzoomen tot uitdrukking komt in zich herhalende patronen van veelal ongekende schoonheid. Veel artificiële objecten en natuurlijke organismen zijn fractaal gestructureerd. Te denken valt aan een kustlijn, een rivier, wolken, de bladeren van een plant, de takken van een boom, maar ook menselijke organen zoals longen, bloedvaten en hersenen. Een fractal heeft altijd een vaste kern en permeabele wanden/grenzen. Zij wordt gekenmerkt door een grote mate van zelforganiserend vermogen. Een fractal bevindt zich altijd in een complex systeem van adaptieve en interacterende netwerken. Daarmee voldoet de fractal aan de eisen die we stellen aan een moderne organisatie. De fractale kenmerken zijn belangrijke uitgangspunten gebleken voor succesvol zakendoen. Het ondernemen gebaseerd op fractale kenmerken noemen we het Fractale Ondernemen.

Op basis van het BBM en het Fractale Ondernemen is de Training Interactie Management ontwikkeld. Interactie en dialoog tussen de partijen en personen staan centraal. De training is bestemd voor bestuurders en managers uit de kennisinstellingen, de overheid en het bedrijfsleven. De training beoogt de volgende doelstellingen te realiseren:

verbeteren van de concurrentiekracht en het vergroten van het innovatieve vermogen van de regio en de daarbinnen gevestigde researchcentra en bedrijven;

bevorderen van de samenwerking tussen het regionale bedrijfsleven, de kennisinstellingen, de overheid en de intermediaire organisaties;

versterken van de kennisoverdracht vanuit de kennisinstellingen naar het bedrijfsleven (met name ook naar het midden- en kleinbedrijf) en vice versa;

flexibel leren omgaan met de verschillende onderdelen van het BBM en het ontwikkelen van een eigen visie in het analyseren en oplossen van problemen;

kennisnemen van de authentieke ervaringen en opvattingen van prominente regionale actoren (bestuurders, managers en wetenschappers) uit alle sectoren van de samenleving;

verscherpen van inzicht op het gebied van 'change management in een veranderende regionale context';

leren onderkennen van het belang van het begrip Quality of Life voor het dagelijks functioneren van zowel personen afzonderlijk als van een multiculturele samenleving als geheel;

definiëren en uitwerken van regionale projecten en de presentatie van de resultaten daarvan aan een regionaal forum;

ontwikkelen en onderhouden van persoonlijke, zakelijke en regionale netwerken.

De Graduate School van de Technische Universiteit Eindhoven (voorheen Euforce) heeft de afgelopen jaren in de regio Zuidoost-Brabant met succes de Training Interactie Management in de markt gezet. Het EU-programma Stimulus voor de regio Zuidoost-Brabant heeft uit het ESF een bijdrage van circa 100.000 euro geleverd.

In de afgelopen vijf TIM-trainingen is door een 70-tal deelnemers in totaliteit aan een kleine 20 projecten gewerkt. Centraal voor alle deelnemers stond een analyse van de regio als basis voor verbeteracties richting toekomst. Als concluderende rode draad uit de projecten komt de aanbeveling: "op weg te gaan naar een humane en duurzame samenleving, waar technologie voor mensen tot leven komt".

De algemene conclusie uit de TIM-projecten om het begrip 'Life' centraal te stellen, kan geconcretiseerd worden naar een aantal invalshoeken:

de filosofische vraag: wat is de betekenis (zingeving) van het Leven?

definitie en uitwerking van het begrip 'Quality of Life';

definitie en strategische beleidsvorming van het gebied 'Life Sciences';

toepassing van Life Sciences naar Technologie, Producten en Diensten.

In het kader van onderhavig project is gekozen voor het derde punt: de totstandkoming van een strategische beleidsvorming op het gebied van de Life Sciences and Technology.

De oorspronkelijke regionale opzet is begin 2002 verbreed naar provinciaal niveau. In het voorjaar 2002 heeft de Universiteit Maastricht en de Open Universiteit gezamenlijk de eerste provinciale TIM (Nederlands Limburg) in de markt gezet. De 5e TIM Oost-Brabant en de 2e TIM Limburg starten in september 2002.

Reeds vanaf het eerste begin is het de intentie geweest om geleidelijk tot verdere geografische spreiding van het TIM-concept te komen. Mede gelet op de doelstellingen van de Europese Unie en de ter beschikking gestelde middelen is besloten tot uitbreiding naar de Euregio Benelux Middengebied over te gaan.

Werd aanvankelijk gedacht om het project LS-BMG te starten onder leiding van de transnationale Universiteit Limburg (tUL), later is op aanbeveling van het EU-project-management besloten te trachten betrokkenheid van alle universiteiten in de euregio te verwerven.

Ter oplossing van het daarmee ontstane probleem is inmiddels besloten tot oprichting van de Stichting 'Life Sciences Benelux Middengebied'. Deze stichting zal als organiserende instantie, projecteigenaar en projectindiener gaan fungeren. Deze stichting zal tevens optreden als beheersinstantie van de ter beschikking te stellen financiële middelen.

Het project LS-BMG heeft de volgende doelstelling:

In een eerste vooronderzoek is gebleken dat bij een aantal instanties grote belangstelling bestaat om aan het project een bijdrage te leveren. Op advies van het EU-project-management is gekozen voor een verankering in elk van de vijf deelnemende provincies. Verder wordt gestreefd naar bijdragen van kennisinstellingen, overheid, bedrijfsleven en intermediaire organisaties. Dit leidt tot een 5x4-matrics van tenminste 20 partners. Een eerste invulling van deze matrix treft u bijgaand aan.

Het geheel van werkzaamheden wordt projectmatig opgezet. De volgende fasen worden onderscheiden:

1. Verrichten van vooronderzoek

2. Scheppen van draagvlak

3. Strategische beleidsvorming (zes workshops)

4. Presentatie aan een euregionaal forum

Door de fasen heen loopt een activiteit voor het promoten van het project middels het opzetten van een internet-site.

Tijdens het vooronderzoek vindt een eerste verkenning plaats van de haalbaarheid van het project. Deze verkenning wordt uitgevoerd door Jules Ruis van Fractal Consultancy. De volgende activiteiten vinden plaats:

raadplegen van enkele universiteiten;

zoeken van support bij het bedrijfsleven;

inschakelen van intermediaire organisaties;

raadplegen provinciale vertegenwoordigers;

overleggen met EU-projectmanagers;

opstellen projectbeschrijving;

oprichten van Stichting 'Life Sciences Benelux Middengebied';

indienen van subsidie-aanvraag;

start met het ontwerp van een internet site.

voorbereiden en plannen van fase 2.

Deze fase wordt afgesloten met een besluit betreffende een ja/nee-goedkeuring van het project.

Een belangrijk onderdeel van het project LS-BMG is het scheppen van een draagvlak en het totstandbrengen van een alliantie van projectpartners. Hiertoe zullen door twee ervaren consultants/onderzoekers een 35-tal instellingen in Nederland en Vlaanderen worden bezocht. Voor elk bezoek dient twee uur per persoon te worden uitgetrokken (excl. reistijden). In deze fase wordt er naar gestreefd om projectpartners te vinden die bereid zijn zowel inhoudelijk als financieel commitment te verstrekken voor de realisatie van fase 3. Dit houdt in dat in deze fase ook het zoeken van de deelnemers aan de workshops dient te worden voorbereid.

Het proces van strategische beleidsvorming zal naar aard en vorm geschieden volgens het model van de Training Interactie Management. Gestreefd wordt naar een 20-tal deelnemers. De partners/cofinanciers van het project leveren de deelnemers aan een 6-tal workshops van elk drie dagdelen. De workshops worden op steeds wisselende locaties van de deelnemende universiteiten gehouden. Er worden 4 à 5 projectteams gevormd rond de thema's die verderop als 'de te bereiken resultaten' worden gepresenteerd.. Het Bewustzijns Besturings Model en het Fractale Ondernemen zijn de rode draad door de workshops. Euregionale inleiders vertellen hun authentieke ervaringen. Wetenschappers schilderen de te verwachten ontwikkelingen.. Een belangrijke aspect van deze fase is het opbouwen van het Life Sciences Netwerk. De workshops worden begeleid door twee ervaren consultants op het gebied van strategische beleidsvorming en proces/project-management.

Het project wordt afgesloten met een presentatie van de bereikte resultaten aan een euregionaal forum in de vorm van een 'diner pensant'.

Het project LS-BMG wordt gepresenteerd via een internet-site. Op deze pagina wordt de stand van zaken vermeld. De projectpartners zullen via een intranet met elkaar worden verbonden. Ook de projectinformatie zal via dit intranet worden uitgewisseld.

De resultaten van de projectgroepen in fase 3 zullen op internet worden gepresenteerd. Ook de verdere aanpak zal via internet worden toegelicht.

De beoogde resultaten van het project LS-BMG kunnen als concrete en meetbare punten als volgt worden verwoord.

Het project kent een tijdsbeslag van 2,5 jaar.

De kosten van het project kunnen worden onderscheiden naar de volgende onderdelen:

1. Verrichten van vooronderzoek: 10.000 euro

2. Scheppen van draagvlak: 40.000 euro

3. Strategische beleidsvorming: 80.000 euro

4. Presentatie aan euregionaal forum: 20.000 euro

5. Ontwerp en realisatie van internet-pagina: 50.000 euro

De totale kosten worden geschat op circa: 200.000 euro

De kosten worden verdeeld over de jaren 2003 t/m 2004.

Voor de financiering van het vooronderzoek (totale kosten 10.000 euro) zal de Stichting LS-BMG in 2002 een bedrag van 5.000 euro als voorfinanciering ter beschikking stellen.

Tijdens het vooronderzoek zal worden nagegaan of er bij de beoogde partners bereidheid bestaat voor cofinanciering van de fasen 2, 3 en 4, alsmede van de internet-activiteit. Gestreefd wordt naar partnership van 20 deelnemers elk voor een bedrag van 5.000 euro (2500 euro in 2003 en 2500 euro in 2004). Gerekend wordt op een cofinanciering van totaal 100.000 euro.

Deze notitie is bedoeld als een eerste verkenning m.b.t. de vraag of subsidie vanuit maatregel 2.2. (innovatie, kennistransfer en samenwerking) mogelijk is.

De totale kosten bedragen naar verwachting 200.000 euro. Voor 50% wordt gezocht naar cofinanciering door een 20-tal partners, elk voor een bedrag van 5.000 euro (2500 euro in 2003 en 2500 euro in 2004). Voor de resterende 50% (zijnde100.000 euro) wordt EU-subsidie gevraagd.

Namens de Stichting i.o. 'Life Sciences Benelux Middengebied'

Ing. Jules J.C.M. Ruis

Fractal Consultancy

Wagenaarlaan 2

5691 GP Son, Nederland

tel. +31 (0)499 47 10 55

e-mail: Jules.Ruis@fractal.org

internet: www.fractal.org